Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған Қарағанды облыстық арнайы кітапханасы 1969 жылы 30 қазанда Қазақ КСР Мәдениет министрлігінің ұсынысы бойынша Қарағанды қалалық мәдениет бөлімінде көру қабілеті бұзылған адамдарға қызмет көрсету үшін ашылды.

Оның бірінші атауы - Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған қалалық арнайы кітапхана. Кітапхананың меңгерушісі болып бала кезінен мүгедек, жоғары педагогикалық білімі бар Ришат Каримович Курмаев тағайындалды. Тағайындалғанға дейін облыстық көру қабілеті бұзылған балаларға арналған интернат-мектепте жұмыс істеді. Бірнеше жыл бойы Қазақ соқырлар қоғамының оқу-өндірістік кәсіпорнының (ҚСҚ ОӨК) төрағасы болды. Кітапхана Амангелді көшесі, 22 мекенжайы бойынша орналасқан. Кітапхана меңгеруші - Р.К. Курмаев, кітапханашы - И.Гонеман, оқу залының меңгерушісі - В. Щербинина құрамдағы шағын штаттан тұрды.

1973 жылдың қаңтарында Облыстық мәдениет басқармасының бұйрығымен кітапхана атауы облыстық болып өзгертілді. Осы уақытқа дейін кітапхананың кітап қоры 4 мың данасында жалпақ баспа әдебиетін және 10 мың түбіртегінде брайльдік кітаптарды қамтыды. Кітапхана меңгерушісі болып жоғары кітапханалық білімі мен кітапхана жұмысы бойынша үлкен өтілі бар Валентина Григорьевна Письменская тағайындалды. Сол кезден бастап зағиптарды арнайы магнитофондармен қамтамасыз етудегі Қазақ соқырлар қоғамының жұмысы да жақсартылды. 1973 жылы маусым айында кітапхана алғаш рет Облыстық соқырлар қоғамының басқармасы арқылы 40 орама (9-10 атау) дыбысталған кітаптарды алды. Сол жылы Облыстық кітап саудасы басқармасымен Мәскеу қаласынан брайльдік әдебиетті жоспарлы жеткізу туралы келісім жасалды. 1974 жылдан бастап көшпелі кітапханалар ұйымдастырылды. Бірінші екеуі Саран және Балқаш қалаларында болды. Кітапхана Саран қаласында Соқырлар қоғамының Сарандағы бастауыш ұйымының жанынан құрылған. Бұл кітапхананы кітап сүйер, нағыз әдебиет насихатшысы, ҚСҚ төрағасы В.Г. Балчевиц басқарған. Уақыт өте келе облыстық зағиптарға арналған кітапхананың көзі көрмейтін оқырмандарға үйде және сырттай абонементпен қызмет көрсету мүмкіндігі туды. Осы мақсатта Қазақ соқырлар қоғамының облыстық басқармасы (төрағасы В.М. Чечулин) айына 2 рет көлік бөлді. Үйде оқитын оқырмандар саны арта бастады. Кітапхананың кітап қоры да қарқынды өсті. Облыстық мәдениет басқармасы мерзімді баспа, жалпақ баспа әдебиеті мен брайльдік кітаптарға қаражат бөлді, кітапхана штаты да мәдениет басқармасының қаражатынан ұсталынды. Ал «сөйлейтін» кітаптар мен магнитті пленка оларды қайталау үшін зағиптар қоғамының ақшасына, яғни Республикалық зағиптар қоғамы ҚСҚ облыстық басқармасы арқылы барлық техникалық құралдар, кітапхана жабдықтар және дыбысталған әдебиет сатып алынды.

1974 жылдың қазан айында кітапхана Амангелді көшесі, 22 мекенжайындағы тығыз, дымқыл тұрғынжайдан Ударная көшесі, 2 мекенжайындағы ҚСҚ ОӨК Басқармасының ғимаратына көшті. Кітап қорының барлық түрлерін, абонементті, оқу залын орналастыру үшін бөлмелер жеткілікті болды. Барлық жұмыс нашар көретін оқырмандарды оқуға барынша толық тартуға бағытталды. Олардың саны 1300-ден асты. Оған облыстық ҚСҚ басқармасы, ҚСҚ, ОӨК бастауыш ұйымдары, қаланың зағиптарға арналған мәдениет үйі, көру қабілеті бұзылған балаларға арналған мектеп-интернат көмектесті. Сол жылдары оқырмандарға қызмет көрсетумен Ольга Васильевна Сергеева, Наталья Алексеевна Романова айналысты.

1994 жылы кітапхана Коммуна көшесі, 1 мекенжайындағы «Роза» балабақшасының ғимаратына көшті. Содан бері кітапхана өз қорларын неғұрлым кең тұрғынжайда орналастыра алды. Қарағанды облыстық зағип және нашар көретін азаматтарға арналған арнайы кітапхана қызметін Нуржан Каиргельдыевна Усенова басқарды. Кітапхана қызметінің негізгі аспектісі мүгедектерді әлеуметтік-мәдени оңалту, ерекше қажеттіліктері бар тұлғаларды оңалту мен қоғамға кіріктірудің маңызды мақсаты ретінде жан-жақты дамыған, әлеуметтік белсенді тұлғаны тәрбиелеу, қолайлы және тартымды демалыс қызметі болды.

Оннан астам кітабы бар шағын кітапханадан кітапхана қоры сексен мыңнан астам ірі оңалту, мәдени-ағарту және ақпараттық мекемеге айналды.

2019 жылдан бастап кітапхананың жетекшісі Айнур Сакеновна Шаймуханбетова болды.

Тек осы кітапханада ғана көру қабілеті нашарлаған тұлғаларға арналған Қарағанды облысындағы бірегей және жалғыз қор жинақталып, ұқыпты сақталуда. Қорда әртүрлі нұсқадағы кітаптар ұсынылған: үлкейтілген және жалпақ баспа қаріптегі кітаптар, бедерлі-графикалық құралдар, Брайльдің бедерлі-нүктелі қарпі, аудиокитаптар, тактильді кітаптар. Жалпы қор 84000 астам сақтау бірлігін құрайды. Кітапхана қала мен облыстың 5000-ға жуық пайдаланушысына қызмет көрсетеді.

Кітапханада арнайы кітапхана пайдаланушыларына, студенттерге, көру қабілеті бойынша мүгедек мамандарға ақпараттық қолдау көрсету үшін тифлоорталық жұмыс істейді. Орталық пайдаланушылар үшін автоматтандырылған жұмыс орындарымен жабдықталған, бұл зағип және нашар көретін азаматтар үшін оқу курстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Кітапхана қызметкерлері жылына 800-ден астам сабақ, оның ішінде «Зағип және нашар көретін азаматтарға арналған дербес компьютер негіздері», «Зағип мүгедектерге арналған интернет желісінде жұмыс істеу негіздері», «Сенсорлық құрылғылардың көрінбейтін қолжетімділігі», «Тактильді таяқпен кеңістікте бағдарлау», «Брайльді оңай зерттейміз» және т.б. оқу курстары шеңберінде күндізгі және сырттай консультациялар өткізеді.

Арнайы кітапхананың әріптестік қатынастары қызметкерлерді өңіраралық конференцияларға, семинарларға, тренингтерге қатысуға тартудан көрінеді.

Халықаралық ынтымақтастық кітапханаға өзін әлемге танытуға, өз ресурстарын елден тыс жерлерде қолжетімді ете отырып, өз шекараларын кеңейтуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, халықаралық ауқымда тәжірибе алмасу түрлі елдердің адамдары үшін әлемдік мәдени мұраның жауһарларын қолжетімді етеді. Осыған байланысты кітапхана зағип және нашар көретін азаматтарға арналған Санкт-Петербург мемлекеттік арнайы орталық кітапханасымен (РФ), зағиптарға арналған Свердлов облыстық арнайы кітапханасымен (РФ) меморандумдарға, сонымен қатар зағип және нашар көретін азаматтарға арналған Новосибирск облыстық арнайы кітапханасымен (РФ) тығыз ынтымақтастыққа қол қойды.

Кітапхана «Инклюзивті қоғамды қалыптастырудағы кітапханалардың даму үрдістері» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның ұйымдастырушысы болды. Ғылыми-практикалық конференцияның тақырыбы - заманауи кітапханалардың рөлі және мүгедектігі бар адамдар мен шартты дені сау адамдар арасындағы табысты өзара іс-қимылдың ортасы ретінде инклюзивті кеңістікті енгізу қажеттілігі. Конференция жұмысының 2 күні ішінде 100-ден астам адам қатысты.

Кітапхана кез келген денсаулық мүмкіндіктегі адамдар қатысатын тақырыптық көрмелер, шеберлік сыныптары, конкурстар, фестивальдар, тақырыптық акциялар ұйымдастыруды және өткізуді қамтитын белсенді жобалау қызметін жүргізеді.

Кітапханада барлық санаттағы пайдаланушыларды қамтитын қызығушылықтары бойынша клубтар жұмыс істейді: «Шабыт» сауықтыру-демалыс клубы, «Оптимист» қызығушылықтары бойынша клуб, «Littera, Logos, Library» әдеби-зияткерлік клубы, «Балауса» балалар әдеби-танымдық клубы және т.б.

Қорды мемлекеттік тілдегі арнайы әдебиетпен толықтыру мақсатында қазақстандық авторлардың кітаптарын мемлекеттік тілде бедерлі-нүктелі қаріппен басып шығару бойынша жоспарлы жұмыс жүргізілуде, жылына 17-ден астам басылым шығарылады.

Кітапхана жұмысты ұйымдастыруда жүйелі және кешенді тәсілді пайдалануға ұмтылады. Кітапхананың әлеуметтік әріптестігі бөгде ресурстарды: мемлекеттік ұйымдарды, қоғамдық бірлестіктерді, үкіметтік емес ұйымдарды, оңалту орталықтарын тартуға мүмкіндік береді. Мәдени-ағартушылық ұйымдармен өзара әрекеттегі бірлескен іс-шараларды өткізуге көп мүмкіндік береді. Жасалған меморандумдар шеңберінде жобалар іске асырылды, іс-шаралар өткізілді: «Баршаға арналған мұражай» облыстық тарихи-өлкетану мұражайымен көру қабілеті шектеулі тұлғаларға мұражайдың құнды экспонаттарымен танысуға мүмкіндік беретін бейімделген көрме ұйымдастырылды. Қарағанды облыстық бейнелеу өнері мұражайымен бірлесіп «Әлемді ашудамыз: Қазақстан мұражайларында қолжетімді орта құру» көрме-экспозициясы өтті. Экспозиция зағип және нашар көретіндерге арнайы ауызша сипаттама (аудиодескрипция) және тактильді модельдер арқылы өнер туындыларымен танысуға көмектесті.

«Баршаға арналған театр!» облыстық бейімделген театрландырылған шағын қойылымдар байқауы ұйымдастырылды. Қазақстан Республикасы ІІМ Қарағанды облысының «Қылмыстық-атқару жүйесі департаменті» РММ-мен ынтымақтастық көру қабілеті бойынша мүгедектігі бар тұлғаларды 3D форматтағы көшірмелер мен макеттерді пайдалана отырып, көзі нашар көретін адамдарды мәдени-тарихи мұраға тартуға ықпал етті, зағип пайдаланушылар Қарағандының танымал нышандарына тікелей жанасуға бірегей мүмкіндік алды. 12 макет жасалды: Қазақстанның көрнекті қайраткерлеріне арналған ескерткіштер, сәулет ғимараттары, сонымен қатар киелі орындар мен діни ғимараттар.

Абай атындағы облыстық балалар кітапханасымен бірлесіп, көру қабілеті нашарлаған балаларды қолдау және оңалту, оқуға және әдебиетке баулу, ой-өрісін кеңейту, балалардың эрудициясы мен өздігінен білім алу деңгейін арттыру мақсатында «Ертегілер мен оқиғалар сағаты» жобасы іске асырылды. Басылымдардың қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін аудиокітап дайындалып, Брайльдің бедерлі-нүктелі қарпімен ертегілер жинағы шығарылды. Ертегілерді облыстың белгілі тұлғалары айтты.

Республикалық және облыстық конкурстар өткізіледі. Пайдаланушылар арасында ең танымал: «Алақандағы әлем» үздік балалар тактильдік кітабына арналған облыстық ашық шығармашылық байқау, «Гүлдене бер, Қазақстан» Қазақстанның көрікті жерлерінің макеттерін жасау жөніндегі облыстық байқау, «Қазақстан» үздік тактильдік кітабына республикалық байқау, «Қазақстан - татулық пен бірлік мекені» атты Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығына орай ұйымдастырылған «КОМИКС ВООК» облыстық бейімделген комикстер мен манга байқауы, көру қабілеті бұзылған пайдаланушылар арасында «Менің сүйікті кітабым» атты республикалық эссе байқауы. Байқау нәтижелері бойынша кітапхана пайдаланушыларының қызығушылығын тудырған бейімделген көрмелер ұйымдастырылды.

2023 жылдың желтоқсанынан бастап кітапхана жетекшісі болып Галым Адаевич Нурланов тағайындалды.

Біздің кітапхана қорларды ұстаушы және ақпараттық орталық ретінде ғана емес, сонымен қатар мүгедектігі бар пайдаланушылардың зияткерлік дамуының негізгі базасы ретінде де шынайы және әлеуетті оқырмандар үшін қызықты болуға ұмтылады, кітап және ақпараттық ресурстарға еркін қолжетімдігін қамтамасыз етуге, сонымен бірге кітапхана қызметтерін кеңейту және олардың сапасын жетілдіру есебінен бәсекеге қабілетті болуға арналған неғұрлым пәрменді қоғамдық институт ретінде болуға ұмтылады.

Ақпараттық және цифрлық қолжетімділік мақсатында http://speckarlib.kz/ кітапханасының сайты, https://www.instagram.com/karagandaspecbiblioteka/ әлеуметтік желі жұмыс істейді.